Mrs. Malaprop was een personage in The rivals (1775), een toneelstuk van Richard Brinsley Sheridan. Het personage was ongeschoold, maar wilde graag duur doen. Ze doorspekte haar taal met deftige woorden, die dan steevast verkeerd gekozen en verhaspeld waren, tot vermaak van het doorgaans geschoold publiek.
Voorbeeld van zo’n zin: He’s as headstrong as an allegory on the banks of the Nile.”
De naam van het personage was door de auteur gefabriceerd naar het Franse mal à propos, wat ‘net verkeerd’ (‘not exactly to the point’) betekent. Vandaar het woord ‘malapropisme’, een term uit de Engelse stijlleer, die in Nederland is overgenomen.
In het Nederlands worden dit soort verhaspelingen ook wel ‘domheidsfouten’ genoemd, hoewel het zeker niet altijd domoren zijn die woorden en uitdrukkingen verhaspelen. Ook politici en journalisten maken dit soort foutjes wel eens. Het leuke van malapropismen is, dat het soms een aardige puzzeltjes zijn.
Enkele voorbeelden
De dokter heeft me onderzocht met zijn horoscoop.
Je kunt het geloven of niet, ik stond gewoon triplex.
Tegenwoordig zijn de mensen erg vlot met het tatoeëren van elkaar.
Hij was nu eenmaal tegen kunstmatige insinuatie.
De veroordeelde ging in castratie.
Ik heb het met tweecontinentenlijm vastgemaakt.
Hij spreekt behoorlijk Engels, maar vloeibaar Frans.
De patiënt kreeg slechts een placenta toegediend.
Zo kom je in een visuele cirkel.
We moeten nu eindelijk eens spijkers in koppen slaan.
Hij is wel oud, maar nog niet aan het demonteren.
Aan dat vervelende gedrag zal ik ridicuul een einde maken.
Vergeet het verleden, denk aan toekomst. Dan kunnen we met een schone luier beginnen.
Daar kraait geen hond meer naar.
Griekenland moet zijn eigen boontjes eens oplossen.
Slapende honden bijten niet.
In hun enthousiasme waren de kinderen niet te stuiteren.
Ze liep op hete eieren.
“Dokter, ik ben zo deprimerend.”
Dit geneesmiddel verwijdert de bloedvaten.
Ik ben de tent van deze baas.
Hij zit in zwaar vaarwater.
Er gaat een lichtje rinkelen.
Een eitje van een cent.
Met een glashard gezicht.
De daders maakten zich schrijlings uit de voeten.
Na die val moest hij met zijn arm in de mitella.
Saddam is in Amerika al verscheidene malen als oorlogsmisdadiger beschilderd.
Zij bestelden beiden een nasi ramses.
De doden lagen opgebaard in het moratorium.